مجله آکادمی باغ کتاب

زیستگاه های قطبی

هوا بسیار سرد است و شما با یخ ها احاطه شده اید. از خود می پرسید که چگونه حیوانات می توانند در این سرمای شدید زنده بمانند. بعد از آن، یک خرس قطبی و توله هایش سلانه سلانه از آنجا می گذرند و در همین حال، در اقیانوس پشت سر آنها، یک نهنگ از آب سر بر می آورد.

نویسنده: اوری هرت[1]

بالا و پایین

زیستگاه های قطبی بالاترین و پایین ترین نقطه های سیارۀ زمین یعنی قطب های شمال و جنوب را می پوشانند. قطب شمال با اقیانوس منجمد شمالی احاطه شده است. در اینجا زمین خشک وجود ندارد و فقط گروهی از صفحات یخی دیده می شوند که همواره در حال جابجایی هستند. بخش هایی از کانادا و گرینلند در نزدیکی قطب شمال قرار دارند. قطب جنوب در جنوبگان واقع شده است. این منطقه دارای زمین های خشک است اما کاملاً با یک لایۀ یخی که ضخامت آن در بعضی قسمت ها تقریباً سه مایل است، پوشیده شده است.

چقدر سرده!

هوای قطب ها بسیار سرد است. در قطب شمال میانگین دمای هوا در زمستان حدود منفی 22 درجۀ فارنهایت (30- درجۀ سانتیگراد) است. هوا در قطب جنوب از این هم سردتر است. پایین ترین دمای هوای ثبت  شده تاکنون، منفی 129 درجۀ فارنهایت (89.44- درجۀ سانتیگراد) در قطب جنوب، بوده است.

با وجود آنکه هوا در مناطق قطبی سرد است، اما آنها فصل های متفاوت هم دارند، خب، البته دو فصل: تابستان و زمستان. در تابستان خورشید 24 ساعت در روز می تابد، اما هیچگاه آنقدر بالاتر از افق قرار نمی گیرد تا بتواند همه چیز را گرم کند؛ در نتیجه، حتی در تابستان هم هوا تا حدودی سرد است. در هر دو قطب، در تمام فصل زمستان هوا تاریک است، به این دلیل که خورشید در طول این ماه های سال بالا نمی آید. بادهای شدید و مداوم هم موجب سردتر شدن هوا می شوند.

در قطب ها برف زیادی را می توان دید، اما بارش باران کم است. در حقیقت، به دلیل عدم بارش باران، جنوبگان و بخش هایی از شمالگان به عنوان صحرا در نظر گرفته می شوند.

فصل رویش

در بیشتر مناطق شمالگان هوا برای رشد درختان بسیار بیشتر از اندازه سرد و خشک است و علاوه بر این، فضایی برای ریشه های آنها وجود ندارد، به این دلیل که دقیقاً زیر سطح زمین همیشه یک لایۀ یخی به نام خاک منجمد وجود دارد. اما در فصل تابستان، در بعضی مناطق به نام توندرا یک لایۀ نازک خاک در قسمت بالای خاک منجمد، به مقدار اندکی آب می شود و خزه ها و چمن ها برای یک مدت کوتاه چند ماهه در قسمت بالای یخ رشد می کنند. در تابستان گل های شقایق های شمالگان باز می شوند و توندرا را با رنگ زرد درخشان می کنند.

در جنوبگان درختی وجود ندارد، اما تعدادی از گونه های مختلف درختچه های کوچک، گلسنگ ها، خزه ها و جلبک ها می توانند در این شرایط آب و هوایی سخت رشد کنند.

جانوران

خرس قطبی، و روباه قطبی جانورانی هستند که با شرایط آب و هوایی سخت و غیرمعمول منطقۀ شمالگان سازگار شده اند. گرازهای دریایی و نهنگ های گوژپشت در اقیانوس منجمد شمالی زندگی می کنند. علاوه بر گراز دریایی و شبه  نهنگ تک شاخ (ناروال)، چندین گونه پنگوئن از جمله پنگوئن امپراتور، در جنوبگان زندگی می کنند. 

قطب های سیارۀ ما جایی برای بی نهایت ها و شدیدترین ها چیزها هستند. هوای آنها بی نهایت سرد و بی نهایت خشک است و شبها و روزهایی بی نهایت طولانی دارند. و در آخر، اگر خواستید به قطب بروید حتماً لباس های بی نهایت گرم بپوشید!

منبع: کیدز نشنال جئوگرافیک

ترجمه: آکادمی باغ کتاب تهران