مجله آکادمی باغ کتاب

وسایل و مواد مورد نیاز:

• مقداری نخ (حدود 6 اینچ= 15.24 سانتیمتر)
• یک مداد یا چوب بستنی یخی
• یک گیرۀ کاغذ (یا یک مهرۀ پلاستیکی)
• 1 فنجان آب
• 2 فنجان شکر
• یک بانکۀ شیشه ای

مراحل انجام کار:

1. یک سر نخ را به وسط مداد یا چوب بستنی یخی گره بزنید.

2. سر دیگر نخ را به دور گیرۀ کاغذی یا مهرۀ پلاستیکی گره بزنید.

3. سپس، مداد یا چوب بستنی یخی را به صورت عرضی روی بانکه قراردهید، طوریکه نخ از وسط بانکه آویزان شود. مطمئن شوید که نخ با ته بانکه تماس ندارد، اما نزدیک به آن است. علاوه بر این، مطمئن شوید که نخ با کناره های بانکه هم تماس ندارد. اگر نخ بیشتر از حد آویزان شده باشد، فقط چند بار آن را به دور مداد بپیچید تا کوتاه شود. این نخ مانند یک دانه برای بلور نبات عمل خواهد کرد. حالا که نخ و مداد آماده شده اند، آنها را از بانکه خارج کنید و کنار بگذارید.

4. این مرحله احتیاج به آب داغ دارد، پس لطفاً از یک بزرگتر کمک بخواهید.

5. آب را در یک تابه بریزید و آنرا بجوشانید.

6. 4/1 فنجان شکر را به آب جوش اضافه کنید و آنرا هم بزنید تا حل شود.

7. این مرحله را آنقدر تکرار کنید تا تمام شکر در آب حل شود. این کار مدتی زمان می برد و نیاز به صبر و حوصله دارد و هر بار زمان بیشتری طول می کشد تا شکر حل شود. مطمئن شوید که زود تسلیم نمی شوید. شما در حال درست کردن یک «محلول فوق اشباع» هستید!

8. از بزرگتری که دستیار شما است بخواهید تا با دقت محلول شکر داغ را داخل بانکه بریزد و آن را تقریباً تا قسمت دهانه پر کند. حالا بروید و مداد یا چوب بستنی یخی را بیاورید و آنرا دوباره بالای بانکه قرار دهید و مهره یا گیرۀ کاغذی را به سمت پایین بانکه بفرستید، درست همانطور که قبلاً تمرین کرده بودید. بگذارید بانکه خنک شود و سپس آنرا در جایی بگذارید که تکان نخورد.

9. حالا به مرحلۀ صبر کردن رسیده اید. هر روز آنرا کنترل کنید و ببینید که چطور بلورها شروع به رشد کردن می کنند، اما خیلی مراقب باشید که آن را تکان ندهید. هر چقدر بیشتر صبر کنید، نبات شما بزرگتر خواهد شد. می توانید یک فیلتر قهوه یا حولۀ کاغذی روی بانکه بگذارید تا چیزی داخل آن نیفتد.

چه اتفاقی می افتد؟

وقتی شما شکر و آب را با هم مخلوط کردید، یک محلول فوق اشباع درست کردید. این یعنی آب فقط زمانی که هم شکر و هم آب داغ بودند می توانست شکر را در خود نگه دارد. همینطور که آب خنک می شود، شکر از این محلول «بیرون می آید» و برمی گردد به سمت بلورهای شکری که روی نخ هستند. نخ و گیرۀ کاغذی مانند یک «دانه» عمل می کنند که شروع به رشد کردن می کند. با کمی صبر و حوصله می توانید یک خوراکی علمی خوشمزه داشته باشید! امیدواریم لذت ببرید!

منبع: sciencefun.org (2020)

یک توصیۀ دوستانه: لطفاً این آزمایش را با اجازه و همراه بزرگترها انجام بدهید.

ترجمه: آکادمی کودک باغ کتاب تهران